Hoofdstuk 4Zoetwater

Het volgende onderdeel van de deltabeslissing Zoetwater uit Deltaprogramma 2015 is de afgelopen jaren afgerond:

• In 2018 heeft een tussenevaluatie plaatsgevonden van het proces, de spelregels, de beschikbare instrumenten om de afspraken te borgen en van het ambitieniveau van waterbeschikbaarheid.

De deltacommissaris stelt de volgende herijkte deltabeslissing Zoetwater voor:

Hoofddoel voor zoetwater

• In 2050 is Nederland weerbaar tegen zoetwatertekort. Dit is het overkoepelende doel bij de vijf nationale doelen die zijn vastgesteld in DP2015 (zie figuur 6).

Waterbeschikbaarheid

• De betrokken overheden geven in overleg met gebruikers helderheid over de beschikbaarheid van zoetwater in een gebied - in normale en droge situaties - en over inspanningen en verantwoordelijkheden, in aanvulling op de Nationale Verdringingsreeks. Ze doen dit via het proces van waterbeschikbaarheid.
• In dit proces doorlopen overheden en gebruikers drie stappen: transparantie (vraag en aanbod van zoetwater in beeld brengen), optimalisatie (mogelijkheden voor optimalisatie van vraag en aanbod bespreken) en afspraken maken (over te nemen maatregelen).
• In 2021 zijn voor de urgente gebieden en het hoofdwatersysteem de gebiedsprocessen en het proces waterbeschikbaarheid doorlopen. De betrokken overheden zetten blijvend in op de uitwerking van waterbeschikbaarheid. Het Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ) bespreekt waterbeschikbaarheid jaarlijks tijdens het ijkmoment, waarbij de stand van zaken wordt besproken en vooruitgekeken wordt naar nieuwe urgente gebieden.
• De maatregelen en acties die nodig zijn om het doel te bereiken, kunnen veranderen vanwege nieuwe omstandigheden, het regionale maatwerk en andere maatschappelijke voorkeuren. Daarom moet waterbeschikbaarheid opnieuw bekeken worden bij grote aanpassingen in scenario’s (klimaat en sociaaleconomisch), grote regionale veranderingen in de watervraag (bijvoorbeeld voor de energietransitie en datacenters), grote watersysteem­aanpassingen (bijvoorbeeld het bestrijden van bodemdaling) en veranderingen in maatschappelijke voorkeur. Dit gebeurt in ieder geval in de systematische zesjaarlijkse herijking.

Koppeling met ruimtelijke inrichting

• Een toekomstbestendige zoetwatervoorziening vereist een klimaatbestendig land- en watergebruik. Voldoende zoetwater van goede kwaliteit kan niet altijd en overal gegarandeerd worden voor alle gebruikers en sectoren.
• Uitgangspunt is dat de vraag naar water wordt afgestemd met de beschikbaarheid van water door bij de toedeling van watervragende functies aan gebieden rekening te houden met de waterbeschikbaarheid in die gebieden en in te zetten op een zuinige omgang met water door watervragende functies. Daarbij wordt ingezet op het voorkomen van overlast door water en tekorten van water door in een gebied de volgende voorkeursvolgorde te hanteren:
  • beter vasthouden van water om overlast te voorkomen en beschikbaarheid zeker te stellen;
  • vervolgstappen voor het voorkomen van overlast zijn bergen en afvoeren, vervolgstap om een tekort aan water te voorkomen is het slimmer verdelen van water over de watervragende functies in een gebied;
  • als deze inzet toch nog onvoldoende is, dan moeten we (rest)schade accepteren en ons daarop voorbereiden.

Stapsgewijs verbeteren

• Het Rijk en de waterschappen maken de zoetwatervoorziening robuuster met een aantal gerichte investeringen in het hoofdwatersysteem en de regionale watersystemen. Het doel is water beter vast te houden, grondwatervoorraden te vergroten en de aanvoer van zoetwater te verbeteren door het beschikbare water slim te bufferen en te verdelen en verzilting tegen te gaan. Daarnaast wordt met gerichte innovaties ingezet op zuinig gebruik en hergebruik van water.
• Begin 2021 stellen Rijk en regio de zoetwatermaatregelen voor fase 2 van Deltaplan Zoetwater vast (2022-2027), op basis van de middelen in het Deltafonds en cofinanciering van provincies, waterschappen en gemeenten, drinkwaterbedrijven en watergebruikers. Deze maatregelen worden opgenomen in het Deltaplan Zoetwater in Deltaprogramma 2022.
• De programmering komt tot stand op basis van bestuurlijk afgesproken criteria: effectiviteit, voorkeursvolgorde, schaalniveau, waterbeschikbaarheid, kosten, cofinanciering, integraliteit (samenhang), innovatiekracht en de doorsnijdende criteria van het Deltaprogramma (solidariteit, flexibiliteit, duurzaamheid).
• Maatregelen voor zoetwater dienen waar mogelijk ook andere doelen en worden waar mogelijk - conform de aanbevelingen van de Beleidstafel Droogte - gecombineerd met maatregelen voor het Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie. Ook kennisontwikkeling en gebiedsprocessen worden tussen de deltaprogramma’s afgestemd.

De deltacommissaris stelt voor de nationale zoetwaterstrategie als volgt aan te scherpen:

• De opgaven voor zoetwater en voor ruimtelijke adaptatie worden sterker verbonden in de dialogen over de stresstesten en waterbeschikbaarheid, in de kennisagenda’s en bij de sturing op de uitgaven voor de uitvoeringsprogramma’s.
• Eind 2020 stelt het Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ) de strategie Klimaatbestendige zoetwatervoorziening hoofdwatersysteem vast. De strategie krijgt een verdere uitwerking door lerend implementeren en getrapte besluitvorming. Doel is om met ‘slim watermanagement’ de kans op watertekorten te verkleinen door flexibel te sturen op zoetwaterbuffers op basis van een landelijk overzicht en real-time data (zie kader).
• In gebieden zonder of met beperkte wateraanvoer (met name op de Hoge Zandgronden) zetten regionale overheden en watergebruikers in op actief grondwater­voorraadbeheer en gebiedsgericht maatwerk. Voor behoud en verbetering van de waterbeschikbaarheid zijn gebiedsdekkend maatregelen nodig (lokaal en regionaal), in afstemming met de maatregelen tegen wateroverlast.
• ‘Slim watermanagement’ door de gezamenlijke waterbeheerders – Rijkswaterstaat en waterschappen - krijgt een extra impuls en wordt verder uitgebouwd. Door meer overzicht en inzicht in de waterverdeling die daarmee ontstaat, krijgen de waterbeheerders meer handelingsperspectief in perioden van (dreigende) droogte. Deze kennis draagt tevens bij aan het al doende leren (lerend implementeren) van de strategie Klimaatbestendige zoetwatervoorziening hoofdwatersysteem, zodat de besluitvorming stapsgewijs vorm kan krijgen.

Uit de analyses voor de herijking blijkt dat het nodig is de deltabeslissing Zoetwater uit 2015 op een aantal punten aan te passen. De koers van de deltabeslissing Zoetwater uit 2015 blijft gelijk, de aanpassingen leiden tot intensivering en versnelling van die koers. De belangrijkste aanleidingen zijn de doorvertaling van de nieuwe deltascenario’s en de knelpunten uit de droogte van 2018 en 2019. Het proces voor waterbeschikbaarheid wordt geïntensiveerd op basis van de bevindingen van de Beleidstafel Droogte en er is een zoetwaterdoel voor 2050 geformuleerd: Nederland is in 2050 weerbaar tegen zoetwatertekort.

Belangrijke woorden in het zoetwaterdoel zijn ‘weerbaar’ en ‘zoetwatertekort’. Wat weerbaar precies is en wanneer sprake is van een watertekort, verschilt per regio of gebied. Er zijn gebieden met aanvoer van water en er zijn gebieden waar (vrijwel) geen aanvoer mogelijk is. Ook de vraag naar zoetwater verschilt van gebied tot gebied. Hetzelfde geldt voor de maatregelen die genomen kunnen worden en de kosten die daarmee gemoeid zijn. De weerbaarheid tegen zoetwatertekort wordt dan ook lokaal en regionaal bepaald, door waterbeheerders én watergebruikers (drinkwater­bedrijven en sectoren als de landbouw, scheepvaart, natuur, industrie). Zelfvoorzienendheid en urgentiebesef bij de gebruikers van zoetwater zijn daarbij van belang.

Het bepalen van de lokale en regionale weerbaarheid tegen zoetwatertekort gebeurt via het doorlopen van het proces van waterbeschikbaarheid. Zo komen de betrokken partijen tot een gedeelde ambitie en gedragen maatregelen die maatschappelijk en economisch verantwoord zijn, in normale en in droge situaties. In gebieden met water­aanvoer is het doel ook te voorkomen dat de verdringingsreeks in werking moet treden.

Uit de tussentijdse evaluatie in 2018 is gebleken dat alle regio’s aan de slag zijn gegaan met waterbeschikbaarheid en dat de manier waarop dat gebeurt, werkt. Het doel vraagt een intensivering van de inzet van betrokken overheden en daarom ligt de focus voor fase 1 van het Deltaplan Zoetwater op de uitwerking van waterbeschikbaarheid in urgente gebieden.

In DP2020 staan de urgente gebieden waar in 2021 de eerste ronde van waterbeschikbaarheid gereed moet zijn (zie figuur 8). Bij het jaarlijkse ijkmoment kijkt het Bestuurlijk Platform Zoetwater vooruit naar nieuwe urgente gebieden. De komende jaren wordt vastgesteld voor welke volgende urgente gebieden in de periode 2022-2027 de waterbeschikbaarheid in beeld wordt gebracht. Deze cyclus vormt de basis voor het Deltaplan Zoetwater, waarin de afgesproken investeringen worden vastgelegd.

In 2016 is geadviseerd om het transporteren van water van de Maas naar de Waal in geval van droogte als calamiteitenmaatregel voor de korte termijn te benoemen. Het blijkt voor zowel waterkwaliteit als waterkwantiteit niet aantrekkelijk om hiervan een structurele maatregel te maken, vanwege onzekerheden over de klimaatontwikkeling, de noodzakelijke samenhang met andere maatregelen en effecten op scheepvaart. De optie voor een structurele maatregel blijft in het adaptatiepad wel open; de afweging tussen structureel en niet-structureel kan later worden herbezien.

Naar aanleiding van de Beleidstafel Droogte is geconstateerd dat niet altijd en overal voor alle watergebruikers en sectoren voldoende zoetwater van goede kwaliteit gegarandeerd kan worden. Daarom is de bestaande voorkeursvolgorde (zuinig zijn, beter vasthouden en slimmer verdelen) uitgebreid met ‘accepteren van schade’ en zijn als uitgangspunten gesteld ‘in de ruimtelijke inrichting beter rekening houden met de zoetwaterbeschikbaarheid’ en ‘zuinig zijn met water’. In het traject van de totstandkoming van de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) heeft de Tweede Kamer gevraagd om scherpere sturing door de NOVI via voorkeursvolgordes. De voorkeursvolgorde in de herijkte deltabeslissing Zoetwater komt overeen met de tekst in de NOVI-brief van 23 april 2020.*

De voorkeursvolgorde hoeft niet rigide te worden toegepast. Per gebied kan een mix van maatregelen ontstaan op basis van regionale afwegingen. Wel is het belangrijk goed te motiveren hoe bij veranderingen in de ruimtelijke inrichting en de watervraag rekening is houden met de waterbeschikbaarheid. Het is niet meer mogelijk iedere watervraag te accommoderen met maatregelen in het watersysteem en het vergroten van het wateraanbod. In de NOVI is opgenomen dat de toepassing van voorkeursvolgordes verder wordt uitgewerkt in NOVI-samenwerkingsafspraken met de regionale overheden.

Om in 2050 weerbaar te zijn tegen zoetwatertekort is stapsgewijze verbetering nodig. De maatregelen uit fase 1 van het Deltaplan Zoetwater dragen daaraan bij en tegelijkertijd programmeren Rijk en regio maatregelen voor fase 2 van het Deltaplan Zoetwater. Deze programmering komt tot stand door afweging op basis van criteria die zijn vastgesteld in het Bestuurlijk Platform Zoetwater.

Het wordt steeds duidelijker dat een toekomstbestendige zoetwatervoorziening een klimaatbestendig land- en watergebruik vereist. Niet altijd en overal kan voor alle watergebruikers en sectoren voldoende zoetwater van goede kwaliteit gegarandeerd worden. Dit geldt bijvoorbeeld voor delen van Nederland waar geen wateraanvoer mogelijk is en voor een aantal verziltingsgevoelige gebieden. Het is nodig om bij de ruimtelijke inrichting meer rekening te houden met de zoetwaterbeschikbaarheid. Mede daarom werkt het Deltaprogramma Zoetwater steeds meer samen met het Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie. Met name op het gebied van droogte zijn er raakvlakken tussen beide programma’s. Naar aanleiding van de evaluatie van water­beschikbaarheid is een duidelijke verbinding gelegd tussen de risicodialogen bij de stresstesten – die onderdeel uitmaken van de aanpak van het Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie – en de risicodialogen voor waterbeschikbaarheid. De uitkomsten van de stresstesten en waterbeschikbaarheid helpen om te komen tot een meer klimaatbestendige inrichting van gebieden. Ook op het gebied van kennis­ontwikkeling wordt de verbinding tussen beide delta­programma’s versterkt.

Om in de toekomst (beter) weerbaar te zijn tegen zoetwatertekorten, is het van belang om water zuiniger te gebruiken, meer en langer vast te houden en beter te verdelen. Niet alleen in de regionale watersystemen, maar ook in het hoofdwatersysteem. Bestaande infrastructuur kan slimmer en flexibeler benut worden voor de zoetwatervoorziening vanuit het hoofdwatersysteem. Dat blijkt uit ervaringen tijdens de droogte van 2018 en met het programma ‘slim watermanagement’. Deze ervaringen hebben geleid tot een conceptstrategie voor een klimaatbestendige zoet­watervoorziening van het hoofdwatersysteem, uitgaande van de bestaande infrastructurele situatie en passend binnen adaptief deltamanagement.

De afgelopen zes jaar zijn belangrijke stappen gezet met de uitvoering van de deltabeslissing Zoetwater, op nationaal niveau en in de zoetwaterregio’s. Dit heeft onder meer de volgende mijlpalen opgeleverd:

1. Sinds 2015 worden de maatregelen uit Deltaplan Zoetwater 2015-2021 uitgevoerd. In totaal investeren Rijk en regionale partijen samen ruim € 430 miljoen in de verbetering van de waterbeschikbaarheid.

2. Tijdens de droogte van 2018 heeft ‘slim watermanagement’ zijn nut bewezen. De redeneerlijnen, handreikingen en informatieschermen hebben in belangrijke mate bijgedragen aan het beperken van (de gevolgen van) watertekort.

3. In december 2019 heeft de Beleidstafel Droogte de eindrapportage ‘Nederland beter weerbaar tegen droogte’ opgeleverd. De conclusie is dat een omslag noodzakelijk is om Nederland beter weerbaar te maken tegen droogte: het watersysteem moet op alle niveaus beter in staat zijn om water vast te houden. In sommige gebieden moet het landgebruik aangepast worden aan de waterbeschikbaarheid.

4. De afgelopen jaren is de aanpak voor zoetwater en ruimtelijke adaptatie steeds sterker verweven, onder meer door de risicodialogen over de stresstesten te verbinden met de dialogen over waterbeschikbaarheid. Limburg en Noord-Brabant stellen bijvoorbeeld in 2020 een gezamenlijke strategie en aanpak vast (Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie Zuid-Nederland).

5. De afgelopen jaren zijn verschillende waterbeschikbaarheidsprocessen afgerond in urgente gebieden. Overheden, gebruikers en andere stakeholders hebben samen de huidige en toekomstige knelpunten in de zoetwatervoorziening en de waterbehoefte voor verschillende sectoren verkend. Dit heeft een samenhangend pakket van maatregelen opgeleverd en watergebruikers bewust gemaakt van mogelijke watertekorten en hun eigen mogelijkheden om zuiniger om te gaan met water.

6. De afgelopen jaren is het inzicht in de zoetwaterknelpunten en de mogelijke maatregelen sterk vergroot, er is kennis en ervaring opgedaan met het in beeld brengen van de zoetwateropgave en het bepalen van de (kosten)effectiviteit van maatregelen. Er wordt continu gewerkt aan (water)systeemkennis en het hydrologisch en economisch instrumentarium. De hydrologische en economische effectiviteit van maatregelen is onderzocht in het licht van de continu veranderende inzichten in klimaat- en sociaaleconomische ontwikkelingen en het effect dat deze ontwikkelingen hebben op de zoetwaterstrategie. Tabel 12 geeft een overzicht van uitgevoerde onderzoeken in de aanloop naar Deltaprogramma Zoetwater fase 2, met onder meer een analyse van de huidige en toekomstige knelpunten in de zoetwatervoorziening in Nederland op basis van geactualiseerde deltascenario’s voor 2050 en 2100. In het synthesedocument van de herijking zijn de onderzoeken nader toegelicht.*

De komende zes jaar gaan projecten en activiteiten in uitvoering om de deltabeslissing Zoetwater verder te verwezenlijken. Dat levert onder meer de volgende mijlpalen op:

• Begin 2021 vindt besluitvorming plaats over het maat­regelenpakket voor de tweede fase van het Deltaprogramma Zoetwater. Het maatregelenpakket wordt opgenomen in Deltaprogramma 2022 en uitgevoerd in de periode 2022-2027.
• De laatste maatregelen van fase 1 zijn in 2023 gereed.
• De komende jaren wordt het proces waterbeschikbaarheid gecontinueerd en krijgen de maatregelen voor de periode 2022-2027 invulling.
• De strategie Klimaatbestendige zoetwatervoorziening hoofdwatersysteem krijgt de komende jaren stapsgewijs een verdere uitwerking.
• De samenwerking met het Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie wordt verder versterkt, onder meer op het gebied van kennisontwikkeling en gebiedsprocessen. De uitkomsten hiervan dragen bij aan klimaatbestendig land- en watergebruik, wat weer bijdraagt aan een toekomstbestendige zoetwatervoorziening.
• De afspraken die de internationale Rijncommissie op 13 februari 2020 heeft gemaakt over droogte (zie paragraaf 8.1) krijgen een uitwerking. In de Internationale Maascommissie wordt gewerkt aan een plan van aanpak voor extreem laagwater. Daarbij gaat het om thema’s als waterkwantiteit, waterkwaliteit en bevaarbaarheid om in de toekomst weerbaarder te zijn tegen watertekorten.
• Uit het Kennisprogramma Zeespiegelstijging (KP ZSS) volgt in 2026 in hoeverre de zoetwaterstrategieën houdbaar en oprekbaar zijn. Ook wordt verkend welke langetermijnopties moeten worden opengehouden, rekening houdend met andere transities zoals in de land- en tuinbouw, natuur, duurzame energie, woningbouw en transport (spoor IV).

Het volledige overzicht van maatregelen voor zoetwater is te zien in Deltaplan Zoetwater (zie 4.5).

De kennis over zoetwater blijft up-to-date met de Kennisagenda van het Deltaprogramma. Belangrijke kennisvragen gaan over het effect van zeespiegelstijging op de zoetwatervoorziening. Het Kennisprogramma Zeespiegelstijging brengt onder meer in beeld wat de verschillende scenario’s voor zeespiegelstijging betekenen voor de zoetwaterbeschikbaarheid en het ruimtegebruik (zoals voor landbouw en natuur).

In 2021 brengt het KNMI het klimaatsignaal over onder meer weersextremen uit en in 2023 nieuwe KNMI-scenario’s. Dit zijn belangrijke stappen op weg naar de tweede herijking, omdat de zoetwaterknelpunten naar verwachting zullen toenemen.

Voor de besluitvorming over het maatregelenpakket voor Deltaplan Zoetwater fase 2 wordt in 2020 het voorkeursmaatregelenpakket hydrologisch en economisch door­gerekend. De resultaten daarvan worden in het najaar van 2020 verwacht en bieden input voor de afweging.

Gedurende fase 2 van het Deltaplan Zoetwater wordt een aantal vervolgonderzoeken voor de strategie Klimaatbestendige zoetwatervoorziening van het hoofdwatersysteem uitgevoerd. De strategie wordt in de fase 2 verder uitgewerkt, onder meer door middel van dialoog en gezamenlijke kennisontwikkeling.

Een aanbeveling van de Beleidstafel Droogte is het ontwikkelen van toekomstperspectieven die gebaseerd zijn op het meest droge KNMI-scenario. Daarbij wordt aangesloten bij het PBL-project Nederland Later (Ruimtelijke Verkenning 2022). Het gaat om een ruimtelijke scenariostudie gericht op het verkennen van de interactie tussen klimaatadaptatie/zoetwatervoorziening en andere transities en sectoren in Nederland (op het gebied van onder andere energie, landbouw en natuur). Als onderdeel van de herijking van de monitoringsystematiek ‘meten, weten, handelen’ (zie paragraaf 2.4) worden de mogelijkheden verkend om met een beperkt aantal bestuurlijk relevante criteria in beeld te brengen hoe de maatregelen van het Deltaplan Zoetwater bijdragen aan vergroting van de weerbaarheid tegen zoetwatertekort.

Het Deltaplan Zoetwater omvat alle geprogrammeerde en geagendeerde maatregelen, onderzoeken en kennisvragen die betrekking hebben op een duurzame zoetwatervoorziening en die geheel of gedeeltelijk bekostigd worden uit het Deltafonds.

Regio’s, het Rijk en de gebruikers zijn volop bezig met de uitvoering van de maatregelen uit het Deltaplan Zoetwater fase 1 (2015-2021). De totale geplande uitgaven van alle partijen voor de zoetwatermaatregelen uit het Deltaplan bedragen in de periode tot en met 2023 ruim € 430 miljoen. Hiervan wordt € 169 miljoen uit het Deltafonds gefinancierd. Bijna alle maatregelen zijn in 2021 gereed. Het Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ) heeft er op 14 maart 2019 mee ingestemd dat enkele maatregelen tot in 2023 uitlopen.

Tabel 12 geeft een overzicht van de geprogrammeerde en geagendeerde onderzoeken en maatregelen die invulling geven aan de deltabeslissing en de voorkeursstrategieën voor zoetwater. Deze onderzoeken en maatregelen volgen uit het Investeringsprogramma Zoetwater 2015-2021, zoals opgenomen in DP2015. Het investeringsprogramma is samengesteld op basis van een landelijke investerings­agenda, regionale uitvoeringsprogramma’s van de zoet­waterregio’s en een aantal uitvoeringsprogramma’s van de gebruiksfuncties. Tabel 13 geeft per maatregel de financiering uit het Deltafonds en financiering door de regio.

In de voortgangsrapportage 2019 (Achtergronddocument F) staat zowel de terugblik op het jaar 2019 als de actualisatie van de programmering van zoetwatermaatregelen, zoals is vastgesteld door het BPZ. Verder is een vooruitblik opgenomen voor de periode 2020/2021.

Begin 2021 vindt besluitvorming plaats over het maat­regelenpakket voor de tweede fase van het Deltaprogramma Zoetwater. De zes zoetwaterregio’s en Rijkswaterstaat hebben ongeveer 150 kansrijke maatregelen geprioriteerd en in voorbereiding voor besluitvorming. De kansrijke maatregelen zijn te verdelen in verschillende typen die elkaar aanvullen en soms zelfs noodzakelijk zijn voor elkaar:

• infrastructurele wijzigingen aan kunstwerken;
• innovatieve projecten;
• aanpassingen van het watersysteem in landelijk en stedelijk gebied (water vasthouden in lokale en regionale watersystemen), aanpassingen van het watergebruik (zuinig omgaan met water door gebruikers) en ruimtelijke aanpassing van het grondgebruik;
• gebruik van alternatieve zoetwaterbronnen;
• verbeteringen in de informatievoorziening zoals monitoringsprogramma’s en modelleeropgaven.

De maatregelen voor fase 2 (2022-2027) van het Deltaplan Zoetwater worden ingedeeld in drie categorieën:

• Tranche 1: maatregelen waarvoor de onderbouwing en cofinanciering voor eind 2020 zijn geregeld. Over deze maatregelen kan worden besloten of ze worden opgenomen in het definitieve maatregelenpakket voor fase 2.
• Tranche 2: maatregelen waarvoor ruimte in het Deltafonds is gereserveerd, maar waarvoor extra tijd nodig is voor de afronding van de onderbouwing en cofinanciering. Voor eind 2021 wordt besloten of deze maatregelen worden opgenomen in het definitieve maatregelenpakket voor fase 2 of dat ze worden toegevoegd aan de categorie ‘extra ambitie’ of komen te vervallen.
• ‘Extra ambitie’: mogelijk aanvullende maatregelen op het maatregelenpakket fase 2 als er extra middelen uit het Deltafonds beschikbaar komen voor fase 2 van het Deltaplan Zoetwater.

Het totale maatregelpakket wordt bekostigd door het Rijk (Deltafonds), de waterschappen, de provincies en de drinkwaterbedrijven. Regionale maatregelen worden voor 75% door de regio betaald en (maximaal) 25% van de kosten worden uit het Deltafonds vergoed. Maatregelen van Rijkswaterstaat worden volledig uit het Deltafonds betaald. Bovenregionale maatregelen en innovaties krijgen maximaal 50% bijdrage uit het Deltafonds. In het Deltafonds is € 150 miljoen gereserveerd voor fase 2 van het Deltaprogramma Zoetwater (2022-2027). De minister van IenW heeft de intentie om € 100 miljoen extra beschikbaar te stellen uit het Deltafonds*. Samen met extra regionale cofinanciering, waarmee de totale cofinanciering vanuit de regio op ongeveer € 540 miljoen komt, kan in fase 2 een maatregelenpakket worden uitgevoerd met een omvang van ruim € 800 miljoen.